Observaties Clean Air Dialogue 2021
De conferentie “Clean Air Dialogue” (17-18 februari) was georganiseerd door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Stientje van Veldhoven) en bracht leden van de Europese Commissie, vertegenwoordigers van het ministerie , gemeentes en andere geïnteresseerden bij elkaar. De conferentie omvatte verschillende sessies. LV2 heeft een aantal van deze sessies bijgewoond.
Hier geef ik aan wat er over houtstook is gezegd.
Sessie Houtstook.
Van te voren werd al gemeld dat dit een controversieel onderwerp was. Er waren twee inleidingen: een korte van Michael Rutgers (Longfonds) en Rein Gelten (Nederlandse Haarden- en Kachelbranche). In de discussie, geleid door Eduard Dame (Coordinator Europa in het ministerie) en François Wakenhut (Europese Commissie, hoofd “Clean Air”), kwamen ook anderen aan bod. Zeer teleurstellend was de bijdrage van het Ministerie zelf. Vanuit het ministerie werd het woord gevoerd door een jonge ambtenaar, die net op de post was gekomen en op veel vragen geen antwoord kon geven.
Bijdrage van het Longfonds was kort, ééndimensionaal, weinig concreet en op gezondheid gericht. Alleen long problemen werden aangekaart. Conclusies:
- Vergroot bewustzijn
- Breng klimaat politiek en schone lucht in lijn: vermijd hout als overgangsbrandstof
- Bescherm kwetsbare groepen
- Moedig gezondere methodes voor verwarming aan
- Installeer “safe zones” voor verwarming – daar geen houtstook.
De lezing van Gelten was concreter. Hoofdpunten:
- In Nederland weinig tot geen regulering van houtstook. Geen verplichting tot onderhoud, geen verplichting tot gebruik van gecertificeerde installateurs. [klopt dit?]
- Er zijn technische ontwikkelingen (Ecodesign kachels) met significant minder uitstoot (vanuit de chat werd opgemerkt dat deze uitstoot relatief veel meer ultra fijnstof bevatte, en dat deze ook niet gezond was).
- Gelten pleit voor een betere regulering, met een grote rol van de Haardenbranche. Een keurmerk wordt gewenst.
- Gelten pleit voor vervanging van oude kachels door nieuwe.
Verder in de discussie & de chat:
- Current Eco-design tests are very far from real-life (e.g. only nominal load, ideal wood, no cold start-up emissions, on hot filter…).
- Er is geen objectieve manier om overlast door houtstook te kwantificeren. Klachten leiden daarom vaak tot niets. Handhaving is afwezig.
- Stookalerts en stookwijzers worden door het publiek in de chat ineffectief genoemd, o.m. omdat gemeentes er te weinig aandacht aan besteden, en ook omdat de stokers het vaak niet (willen) raadplegen.
- Er zijn binnen het kader van het Schone Lucht Akkoord drie pilots in Nederlandse steden waarbij een safe zone is aangegeven: daar is geen houtstook toegestaan.
De sessie werd opgevolgd door een lezing van Mirka van der Elst (Vlaamse Milieu Maatschappij). Lezing was concreet.
In Vlaanderen geeft houtstook 31% van de totale uitstoot aan PM10 en 44% aan PM2,5, 29% van de totale uitstoot van dioxines en 69% van de PAK’s (Polycyclkische Aromatische Koolwaterstoffen).
De bijdrage aan luchtvervuiling: in de winter geeft houtstoot 11% van de totale PM10, met lokale uitschieters tot 30%.
Hinder wordt geconstateerd door 10% van de Vlamingen (in 2018)
Bijdrages aan deze vervuiling PM2,5): open haarden 27%, houtkachels van voor 2000 : 40%; houtkachels 2000-2010: 18%, andere (houtkachels > 2011, pelletkachels, ketels): 15%. Factoren die ook van belang zijn: wijze van gebruik, kwaliteit van het hout (droog), de installatie en het onderhoud.
Sinds 2016 was er een stookadvies (advies om zo weinig mogelijk met hout te verwarmen).
In 2018 werd een green deal Huishoudelijke Houtverwarming gesloten met de sector. Uitgangspunt: houtverbranding mag, maar met extra maatregelen. De looptijd is 4 jaar; er zijn 27 acties gedefinieerd.
Nu is al geregeld:
- Product normen voor nieuwe kachels en ketels (rendement, emissie CO en PM). In 2020 worden EcoDesign ketels en in 2022 EcoDesign kachels hierbij betrokken.
- Productnormen voor houtpellets
- Normen voor hout: onbehandeld, vochtgehalte (probleem: controle)
- Verplicht nazicht en onderhoud van de ketels (niet voor kachels)
Meer in de toekomst:
- Oude/vervuilende toestellen versneld buiten werking (issues: wanneer? Moet er een registratie van kachels komen?)
- Betere installatie en onderhoud met keuringen nieuwe installaties en oudere toestellen, verplicht jaarlijks onderhoud via vakman, en keuring plaatsing, en aanpak van tweede hands markt (verschroting). Knelpunt bij de installaties en keuringen is de beschikbaarheid van vakmensen.
- Verder wordt er gezocht naar betere en schonere kachels (best beschikbare technologie).
- Verder is er project voor betere opvolging en behandeling van hinderklachten door steden en gemeenten.
Houtstook in andere sessies:
De stad Utrecht heeft per december een aantal maatregelen getroffen, waaronder het geven van subsidie voor het verwijderen van “chimneys”. Chimney kan zowel een open haard betekenen als een schoorsteen. Onduidelijk is wat hier bedoeld wordt.