Samenvatting van het SPPS/DCMR rapport burgermeetnet RTHA
In februari 2019 is door Provinciale Staten een motie aangenomen voor het uitvoeren van een
onderzoek naar de wenselijkheid van het organiseren van een burgermeetnet geluid in
samenwerking met de bewoners rondom de luchthaven Rotterdam The Hague Airport (RTHA).
Het doel van het project is te komen tot een gedragen aanpak voor het inrichten van een
burgergeluidsmeetnet in samenwerking met bewoners en overheidspartijen. Dat betekent dat het
de vragen/verwachtingen van bewoners beantwoordt, toegevoegde waarde heeft naast bestaande
meetgegevens en rapportages en een brug slaat tussen het meten en het berekenen van geluid.
De verkenning is uitgevoerd door SPPS Consultants BV en DCMR Milieudienst Rijnmond. Daarbij is
intensief geparticipeerd met bewoners om tot een gezamenlijke aanpak te komen. Er zijn
interviews gehouden en enkele workshops georganiseerd. Als gevolg van het corona-virus zijn er
in juli en augustus 2020 10 video-bijeenkomsten met bewoners georganiseerd waarin de focus lag
op de vraag Ăłf er behoefte is aan een geluidmeetnet dat in samenwerking met bewoners wordt
ingericht. Tevens is verkend hoe het meetnet er uit zou moeten zien als op de eerste vraag positief
is geantwoord.
Ter invulling van de motie Potjer zijn diverse opties onderzocht en beoordeeld op de volgende
criteria:
- In hoeverre levert het meetnetwerk meer kennis op over de geluidsituatie?
- Leidt het tot meer vertrouwen bij de bewoners?
- Is er striktere handhaving mogelijk door een beter netwerk?
Dit heeft geleid tot de volgende conclusies en aanbevelingen, waarbij rekening is gehouden met de
voorwaarden die door de bewoners zijn genoemd en de technische mogelijkheden. Dat leidt tot
een aantal haalbare mogelijkheden die met name verschillen in kosten.
Conclusies
- De huidige wijze van berekenen voldoet aan de wettelijke eisen. Er zijn geen wettelijke
eisen gesteld voor het meten van luchtvaart geluid. Strikt juridisch gezien is er geen reden
om het meetnetwerk uit te breiden. - Het huidige meetnetwerk meet niet op alle locaties waar in de woonomgeving hinder wordt
ondervonden of waar regelmatig wordt gevlogen. Door op meer locaties te meten ontstaat
een completer beeld van de werkelijk ervaren hinder. Dit kan mogelijk van invloed zijn op
beleidsbeslissingen van diverse overheidsinstanties. - Er is brede steun bij bewoners voor de uitbreiding van het geluidmeetnetwerk rondom
RTHA in aanvulling op de huidige wijze van rekenen en meten. Dit sluit aan bij de wens
van omwonenden om naast berekeningen ook metingen uit te voeren in de
woonomgeving. Dat “meten” niet altijd “weten” betekent, is algemeen bekend, maar de
verwachting is dat in dit geval aanvullende metingen meer informatie gaan opleveren.
Page 2 of 45 - De belangrijkste doelen die met de uitbreiding worden nagestreefd zijn:
• het vergroten van de kennis over de ervaren hinder en waar deze voorkomt;
• het vergroten van het vertrouwen van de bewoners in het handelen van de overheid
door inzicht te geven in de wetgeving en de huidige werkwijze van meten en
berekenen;
• Het doel is niet primair om tot striktere handhaving van de regels te komen.
In tabel 1 is aangegeven welke configuraties mogelijk zijn en is tevens een indicatieve
beoordeling gegeven ten opzichte van een aantal criteria die in de motie Potjer zijn
benoemd (van “—” tot en met “++”):
Tabel 1 Configuraties meetnetwerk
Optie Configuratie Kennis Vertrouwen Handhaving Kosten aanschaf
instrument
Overige
kosten
techniek 1
1 Geen meters bijplaatsen.
Bijeenkomsten,
informatie via websites,
onderzoeksgroepen
– – – – – (wel
kosten
begeleiding)
2 Eenvoudige sensoren
(100x)
– – – € 30 - € 200 per
stuk = € 20.000
–
3 Middenklasse2
geluidmeter
20 middenklasse
geluidmeters in
woonomgeving
± ++ ± € 3.500 per stuk
€ 70.000
€ 80.000
4 Professionele2
geluidmeter
20 professionele
geluidmeters in
woonomgeving
- ++ ± € 18.000 per stuk
€ 360.000
€ 130.000
5 Combinatie van 20
middenklasse
geluidmeters en 2-6
professionele
geluidmeters in de
woonomgeving - ++ ± € 110.000 tot €
180.000
€ 115.000
1 4G verbindingen per jaar (kosten kunnen variëren; is afhankelijk van beschikbaarheid wifi), Installatie en
configuratie (kosten van installatie professionele meters is afhankelijk van locatie situatie en voorzieningen ter
plaatse. Ondersteuning leverancier. Inrichten platform en automatische rapportage.
2 Onder “middenklasse” worden de zogenaamde klasse-2 meters verstaan. Deze zijn betrouwbaar maar minder
kostbaar dat de klasse-1 meters die in dit advies zijn gekwalificeerd als “professioneel”. De afwijking tussen
klasse-1 en klasse-2 is circa 1 decibel.
Page 3 of 45
De conclusie is dat de opties 1 en 2 onvoldoende meerwaarde opleveren en niet voldoen
aan de gestelde voorwaarden, waardoor de opties 3, 4 en 5 resteren.
De bovenstaande kosten zijn exclusief overleg, begeleiding van de bewonersgroepen en
het uitvoeren van aanvullende analyses. Deze kosten kunnen sterk variëren en zijn
afhankelijk van de wensen van de opdrachtgever.
- Deelnemers geven aan dat een belangrijke voorwaarde voor succes is dat er iets met de
(meet)resultaten moet gebeuren. De resultaten kunnen leiden tot aanpassen van wijze van
meten en berekenen, aanpassen van vliegroutes of meer inzicht in de rapportages en
transparantie van de overheid richting bewoners. - Deelnemers hechten veel waarde aan betrouwbare metingen, die gebruikt kunnen worden
om gesprekken met partijen aan te gaan zonder enige discussie over de kwaliteit van de
metingen. Om deze reden is het gebruik van niet-gekwalificeerde meters, zoals
smartphones of zeer eenvoudige niet-gekalibreerde geluidmeters niet wenselijk. De nadruk
moet komen te liggen op het meten van piekniveaus met een brede geografische spreiding
van de meetposten in de woonomgeving. - De bewoners willen intensief worden betrokken bij het meetprogramma. Men is bereid om
eigen huis/tuin ter beschikking te stellen voor het doen van metingen. - Bij de bewoners bestaat de wens om meer kennis te vergaren over de regelgeving en de
wijze van metingen en berekeningen in het algemeen. - Bewoners zijn van mening dat de meetdata openbaar toegankelijk moet zijn, mocht een
derde partij zelf onderzoek willen doen.
Advies
Op basis van de bovenstaande conclusies komt SPPS, mede op basis van het technische advies
van DCMR, tot de volgende aanbevelingen: - Ondanks het feit dat de Provincie Zuid-Holland in haar rol richting RTHA voldoet aan de
wettelijke eisen, zijn er voldoende redenen om te besluiten tot een uitbreiding van het
meetnetwerk vanuit haar algemene verantwoordelijkheid voor het nastreven van een
goede leefomgevingskwaliteit. - Uitbreiding van het geluidmeetnetwerk RTHA is wenselijk ter aanvulling op de huidige wijze
van rekenen en meten. Dit sluit aan bij de wens van omwonenden om naast berekeningen
ook metingen uit te voeren in de woonomgeving. De metingen moeten met name meer
inzicht in geluid geven en dit te verbinden aan de ervaren hinder. Daarvoor moeten
aanvullende indicatoren worden gekozen en/of ontwikkeld.
Page 4 of 45 - Maak een keuze uit de in tabel 1 genoemde opties 3,4 of 5 voor de uitbreiding van het
netwerk. Deze opties voldoen aan de voorwaarden die tevens door de bewoners zijn
aangegeven:
• Voldoende goede kwaliteit meetinstrumenten;
• Deze opties geven met name inzicht in de piekniveaus veroorzaakt door vliegtuigen in
de woonomgeving en waar en wanneer deze voorkomen;
• Voldoende dekking van het aandachtsgebied. De meters worden in een verspreid
gebied geplaatst, mede op basis van inbreng van de bewoners. - Gelet op het vliegverkeer dat periodiek afwijkt van de vaste vertrekroute en het patroon in
de meldingen dat daarvan zichtbaar wordt, is het aan te raden de monitoring in de
Rotterdamse woonwijken ten zuidoosten van de luchthaven te verscherpen en in die
woonkernen in ieder geval te kiezen voor twee professionele meetposten. Daarnaast
plaatsen van middenklasse meters bij deelnemende bewoners in het gehele impactgebied
van RTHA. - Het is te overwegen om op bepaalde locaties een combinatie te maken met het Citizen
Science project “meten van luchtkwaliteit”. - Voor dit netwerk wordt aanbevolen uit te gaan van een pilot-periode van drie jaar.
- Oprichting van een bewonerscomité, gefaciliteerd door PZH en ondersteund door externe
begeleiding. Het comité bestaat uit een vertegenwoordiging van alle woongebieden binnen
het RTHA impact gebied. Het comité kiest zelf de voorzitter. Eén van de taken van de
voorzitter is de afstemming met de CRO. - Eén van de taken van het comité is het opstellen van een meetprogramma, dat daarbij
wordt ondersteund door een technisch deskundige partij (zoals DCMR). Het programma
wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met bewoners. - De deelnemers van het comité, en mogelijk andere deelnemers, krijgen allen een ééndaagse
training in de vigerende wetgeving, de huidige wijze van meten en berekenen en
de (on) mogelijkheden van het uitgebreide netwerk.