Er bestaan in Nederland (tenminste) twee luchtkwaliteits indices,deze twee zgn LKI’s zijn verschillend en dat levert soms verwarring op.
-
we kennen de LKI van Luchtmeetnet.nl
Deze LKI is rond 2015 gedefinieerd en komt tot stand op basis van op NO2 O3 PM25 en PM10 uurconcentraties. -
stookwijzer (Stookwijzer | Atlas Leefomgeving ) doet een stookadvies en geeft als resultaat de onderliggende LKI en windkracht.
Deze LKI is in 2024 gedefinieerd en is alleen gebaseerd op PM25 uurconcentratie
De stookwijzer site heeft het alleen over “luchtkwaliteitsindex” (nb dat is dus impliciet lki_pm25)
De waardes van deze twee LKI’s verschillen significant.
Zo was de luchtmeetnet bij Cabauw 2025-01-02T12:00:00+00:00 NL10644 LKI 3.54999995231628, terwijl de stoolwijzer LKI 1 was
Als je het stookadvies zelf berekent, moet je de lki_pm25 nemen !
Deze nieuwe LKI, de stookwijzer LKI, is geformuleerd in “Herziening criteria Stookwijzer ,RIVM-rapport 2024-0083 S. Teeuwisse | A. Woutersen | G. de Boer” (waarin hij wel wel consequent LKI-PM2,5 genoemd wordt) zie:
https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2024-0083.pdf [pag 32 Advies 3] :
Dat betekent dat bij een LKI PM2,5 van 7 of hoger de Stookwijzer een code rood geeft, onafhankelijk van de windkracht. LKI-PM2,5 van 7 of hoger betekent een uurgemiddelde PM2,5-concentratie van 50 µg/m3 of hoger.
Bij een windkracht groter dan 2 Bft adviseert het RIVM matige luchtkwaliteit (LKI-PM2,5 van 4, 5 of 6) als criterium voor code oranje te gaan hanteren en goede luchtkwaliteit (LKI-PM2.5 1, 2 of 3) voor code geel.
Waarop is die limiet van 50 µg/m3 eigenlijk gebaseerd ?
Ik denk zelf via de definities op Luchtmeetnet.nl (NB dus de andere LKI).
Op de url staat in de tabel plaatje dat de omslag van “matig” naar goed in de PM25 kolom plaats vindt bij 50 ug/m3
Ik neem aan dat de omslag van “goed” naar “matig” voor PM25 bij 20ug/m3 plaatsvindt en dat dan LKI_PM25 4 wordt?
Met de twee gedefinieerde punten {LKI_PM25=4, PM25=20}{LKI_PM25=7, PM25=50} kunnen we in het tussenliggende interval de LKI_PM25 berekenen.
Voor interpolatie hobbyisten kunnen we nog de punten {LKI_PM25=1, PM25=0} {LKI_PM24=11, PM25 > 140 ug/m3) toevoegen.
Overigens geeft Stookwijzer alleen gehele getallen als waarde voor de lki_pm25 ; de lki_totaal wordt door luchtmeetnet met veel decimalen teruggegeven.
Nadat ik zelf waarschijnlijk voldoende verwarring gesticht heb, nu tijd voor ratio, daarom de volgende aanbevelingen:
Gebruik ipv lki voortaan alleen lki_totaal en lki_pm25 , of misschien gebruik lki helemaal niet meer voor stookwijzer en maak
de communicatie simpeler door het over PM25 te hebben:
Stookwijzer nu:
geel Windkracht ≥3 Bft EN LKI_PM2,5 ≤3
oranje Windkracht ≥3 Bft EN 4<= LKI_PM2,5 ≤ 6
rood 1<= Windkracht <=2 Bft OF LKI_PM2,5 ≥7
Stookwijzer simpeler :
geel Windkracht ≥3 Bft EN PM2,5 < 20 µg/m3
oranje Windkracht ≥3 Bft EN 20 µg/m3≤ PM2,5 < 50 µg/m3
rood Windkracht <3 Bft OF PM2,5 ≥ 50 µg/m3
Een andere weergave, waarin de kleuren en de grenzen duidelijk worden :
In de praktijk zal het merendeel van de stookwijzer rood adviezen komen door de lage windkracht, en dat is goed te zien in het bovenstaande kleurendiagram.
De vraag is hoe vaak PM2.5 >=50 ug/m3 uurconcentratie en echt per jaar voorkomt en zoja hoelang ?
In “Herziening criteria Stookwijzer” wordt uitgelegd dat de onderlinge verhouding tussen het voorkomen van de kleuren, verandert met de “nieuwe LKI_PM25”, minder Oranje, meer Rood en Geel. Over een verandering van de absolute getallen van het aantal “niet geel” gevallen, wordt in het rapport geen melding gemaakt.
We kunnen dit natuurlijk alsnog achteraf uitrekenen maar dat is misschien onderwerp voor een volgend nieuwsbericht…
Valt er verder niets meer qua stookwijzer uit te zoeken ?
Jawel, nog een klein detail: de model berekening vindt plaats om 10:00,16:00,22:00,04:00 en doet een definitief huidig advies voor de komende 6uur.
Wanneer wordt nu bv code rood getriggered, als er een van de komende 6 uur aan de rode criteria voldoet, of moeten dat er tenminste 3 van de 6 uur zijn ?
De citizen sciencer is nooit klaar , onderzoek gaat door en levert altijd weer nieuwe vragen op !