In deel 1 lieten we zien hoe we conditional probabilities berekenden voor PM10. De te beantwoorden vraag was: hoeveel dagen van dagoverschrijdingen van een daglimiet kun je verwachten bij een gegeven jaargemiddelde.
Grenzen voor PM10 waren een jaargemiddelde van 20 mmgr/m3, en een daggrens van 45 mmgr/m3 die maximaal 18 keer mocht worden overschreden.
Bij een jaargemiddelde van 20 mmgr/m3 vervuiling met PM10 is de kans dat je meer dan 18 x per jaar de daggrens overschrijdt klein, in de orde van 5%.
Dit is af te lezen uit de hieronder gekopieerde conditional probability plot, waarin de lijnen gelabeld zijn met het aantal dagen van overschrijdingen:
Grenzen voor NO2 waren een jaargemiddelde van wederom 20 mmgr/m3, en een daggrens van 50 mmgr/m3 die maximaal 18 keer mocht worden overschreden.
Wederom is er een groot aantal stations. In 2016 had één station twee verschillende NO2 meetreeksen, in 2022 werd een groot aantal meetstations met twee verschillende meetapparaten uitgerust. In deze berekeningen heb ik het gemiddelde van deze meetreeksen genomen als dit het geval was.
Opvallend is dat de variatie tussen de stations bij NO2 metingen groot is. Dit is hoogstwaarschijnlijk een gevolg van de afstand naar drukke wegen en industrie. Of dit nog invloed heeft op de verdelingen van meetwaarden en van aantal dagoverschrijdingen is nog te onderzoeken.
De puntgrafiek van aantal dagoverschrijdingen tegen de jaargemiddelde voor NO2 ziet er als volgt uit:
en dat vertaalt zich naar conditional probabilities voor overschrijdingen met 12, 15, 18, 21 en 24 dagen als hieronder:
De wettelijke eis is 18 dagen - de groene lijn op de plot.
Met de randvoorwaarden van een daglimiet van 50 mmgr/3 en een aantal toegestane dagoverschrijdingen van 18 dagen is er geen enkel probleem te verwachten mits het jaargemiddelde de 20 mmgr/m3 haalt.
Bij PM2,5 is de uitdaging groter.
Er zijn aanzienlijk minder meetstations voor PM2,5 dan voor PM10, maar het aantal is geleidelijk aan het stijgen.
Grenzen voor PM2,5 waren een jaargemiddelde van niet meer dan 10 mmgr/m3, en een daggrens van 25 mmgr/m3 die maximaal 18 keer mocht worden overschreden.
Net als bij PM10 geven de stations metingen van PM2,5 die dicht bij elkaar liggen. Er zijn wel stations die er iets boven de middelmaat uitsteken, maar over het algemeen variëren de jaargemiddelden van de stations gedurende een jaar niet zoveel.
Wat wel opvallend is - de jaar tot jaar variatie. In het puntdiagram van aantal daggrens-overschrijdingen als functie van jaargemiddelde zijn er lage aantal daggrens- overschrijdingen voor de Covidjaren 2020 en 2021, maar het aantal is in 2022 weer gestegen.
De conditional probability plot geeft aan dat het niet gemakkelijk is minder dan 18x een daggrens-overschrijding te hebben ook als het jaargemiddelde zo’n 10 mmg/m3 bedraagt.
De kans dat er meer dan 18x een overschrijding van de daggrens plaatsvindt is maar liefst tussen de 50 en 60%. Dat betekent dat gemiddeld elke twee jaar er een jaar zal voorkomen waarbij de normen voor dagoverschrijdingen worden overschreden.
Rest nog de vraag - is het realistisch te verwachten dat de doelen inzake jaargemiddelden zullen worden behaald?